UGANDA
Uganda’dan aklımda kalan en net veri özel okul çokluğu. İstanbul’da Etiler, Bakırköy, Kadıköy’deki bir sokaktaki inanılmaz kadın kuaförü sayısından fazla okul Uganda’da var. Kenar mahallelerde her köşe başında her sokakta bir kaç özel okul var. Bu özel okullar, bizim tek derslik köy okullarına benziyor hatta daha da derbederler. Halk fakir ya da zengin farketmeksizin çocuğunu özel okula vermek için çok istekli. Çünkü devlet okullarında öğretmen azlığı var .
Uganda’da çok farklı etnik gruplar var sanırım 45 civarı. O yüzden de aralarında İngilizce – Fransızca konuşuyorlar çünkü aksi takdirde birbirlerinin dilini güç bela anlıyor ya da anlamıyorlar. Az sayıda kalan pigmeler (şifacı dağ sakinleri) ise modern hayata adapte edilmeye çalışılıyor.
Ruanda serabı: Bwindi Hastanesi
Ruanda dağları eteklerinde Kongo Cumhuriyeti’ne yakın Bwindi hastanesinde hayırsever Kellerman ailesi ve gönüllüler mucize gerçekleştirmiş.(2003) Devletin sadece %8 rolü olan bu mini hastanede anne ve çocuk sağlığı için ameliyatlar yapılıyor, riskli gebeler burada konaklıyor. Hastane personeli kapı kapı dolaşıp, Aids başta olmak üzere önleyici çalışmalar yapıyor halkı bilinçlendiriyor. Ve daha da önemlisi doktorlar, cerrahlar, hemşireler dünyanın dört yanından buraya uzun ya da kısa soluklu gönüllü hizmet için geliyor. Bir senedir burada olan İtalyan çocuk doktoru, birkaç haftalığına gelen cerrah, biri hemşire diğeri iki aydır tesisin teknik işlerini üstlenen avrupalı çift ile tanışmaktan büyük keyif aldım. Hepsinin gözlerinde iyi şeyler yapıyor olmanın pırıltısı vardı.
Gönüllülerin yarattığı hastane göz yaşartıyor
Şempanze Yetimevi
Ngamba Adasındaki şempanze yetimevi Jane Goodall Institute sayesinde ayakta duruyor. Burada ailesi avcılar tarafından öldürülmüş, tuzaklara kolunu bacağını kaptırmış ya da kaçakçıların elinden kurtarılmış şempanzeler doğal ve güvenli bir ortamda korunuyor. Maymunları gece beslerlerken görmeye çalışın; uysalca gönüllü şekilde ormandan dönüp kafeslere girerken ve odalarını kendileri seçerken izleyin.
Maymun adasında akşam bakıcıları maymunları kafeslerine yiyecekle davet ederlerken de görmek çok enteresan olur. Yemek saatini hiçbir uyarı sesi almadan bilen şempanzeler saat geldiğinde uslu uslu ormandan kendilerini demir kafeslerine taşıyan tünellere yöneliyor ve beleş muz ve sebzeleri kapışıyorlar. Gündüz şempanzeler serbestçe ormandalarken onları tesisten dikenli teller ayırıyor. Ancak benim ziyaret ettiğim gün çılgın bir tanesi dikenli teli aşmayı başarmış ve kafesinde cezaya kalmıştı. Güvenlik seni gidi der gibi uzaktan ona el sallarken o hınzır şempanze de kafesin uzun demir çubuklu sürgülü kapısını gürültüyle sallayarak çıkar beni diye bağırıyordu . Buraya ulaşmak için iyi havayı seçin, göl olmasına rağmen 23 km ve yağmurda ya da rüzgarda çok zorlaşan sizi sırılsıklam eden gölün pis suyunu üzerinize indiren bir yolculuk.
MAYMUN (MONKEY) TÜRÜ HAKKINDA DOĞRU BİLGİ
Bu bölgelerde gezerken epeyce bilim insanı ile tanıştım, seminer dinledim, laboratuar ve doğal hayatı koruma ortamlarında uzmanlara eşlik ederek bulundum. Dian Fossey Fund uzmanlarının araştırmalarından aşağıdaki bilgilerde çok yararlandım. Sonunda goril soyuna dair cehaletimi bu özet noktaları anlamaya çalışarak yendim: Maymun diye tek başına bir hayvan yok. Apes (maymun soyu) altında orangutani gorilla, şempanze ve bonobo olarak 4 ayrı ana tür insanoğlunun en yakın akrabaları.
Orta Afrika ormanlarında 2 ana primat türü yaşar; doğu ve batı gorilleri.
Reis Gorilla
1- DOĞU (GORILLA BERINGEI):
Grauer gorilleri ve dağ gorilleri. Ve bu iki cins Beringei olarak adlandırılan goril grubunu beraberce oluştururlar.
- Dağ gorilleri / gorilla beringei (Uganda, Ruanda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti)
- Grauer gorilla / gorilla graueri (Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin güneyinde dağ gorillerine göre daha alçaklarda yaşayan, daha cüsseli ve daha yoğun meyve ile beslenen gorillerdir. Bu vahşi gorillerin sayısı 6000-26.000 arası tahmin edilip hala net bilinmemektedir. Fossey Fund 2002 yılından beri Maiko ve Kahuzi Biega Ulusal parkında memelilere daha güvenli ortam sağlamak için bu bölgede araştırma yapmaktadır.)
2- BATI (GORILLA GORILLA):
- Batı alçak saha gorilleri / lowland gorilla (Ekvatoral Gine, Gabon, Angola, Kamerun, Kongo Cumhuriyeti, Orta Afrika Cumhuriyeti
- Nehir ötesi gorilleri / cross river gorilla – gorilla dielhi (Nijerya ve Kamerun)
MAĞARA TURİZMİ
Ruanda’nuın kuzeyindeki kırsal bölgede 52 adet keşfedilmiş ve gözetimli mağara var. Cenozoic (son jeolojik devir – memeli hayvanlar devri) volkanik kayalardan oluşmuş bu mağaraların en uzunu “Ubuvumo Bwibihonga”.
KWİTA IZİNA
Her yıl haziran ayında Ruanda’da bebek dağ gorillerinin isim seremonisi yapılır. Ranger’lar, araştırmacılar ve korucuların olduğu bu seremoniye izinle katılabilirsiniz.
DAĞ GORİLLERİ
Dağ Gorilleri iki bölgede varlar ve soyları bu kadar kurtulabilmiş: Bwindi gorilleri 380 ve Virunga gorilleri 480 civarı. Yaşamlarını ve iyi bakımlarını Dian Fossey Foundation Karisoke araştırma merkezine borçlular. Burada insana en yakın soy kabul edilen “apes”lerden 45 yıla yakın zamandır veri toplanıyor. (Goril DNA sının % 95 oranında insana benzediğini size söylesem…) Dağ gorilleri yaşlandıkça “Silverback” yani gümüşsırtlı oluyor ve grubun liderliği için 10 yaş civarı şans elde ediyorlar. Genelde de lider 5-6 dişi ve çocuklarla yaşıyorlar.
Goriller çok akıllı ve hareketleri insana çok benzer. Benim seyretmeye bayıldığım şey abur cubur atıştırırkenki halleriydi. Isırgan otunun batan kısımlarını elleriyle hızla ters çevirip geriye kalan gövdesini de içindeki sulu öze ulaşmak için ustaca soyuyorlar. Dağ gorillerini ancak Ruanda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Uganda‘da görebilirsiniz. Ova gorillerini, Kamerun, Kongo, Gabon, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde bulabilirsiniz ve sayıları dağ gorillerine göre çok daha fazladır.
